تعریف مالیات بر ارث
تعریف مالیات بر ارث : یکی از گزینههای مالیات مستقیم در بخش دارایی مالیات بر ارث میباشد که به خاطر عدم استمرار اغلب مودیان و وکلا و مشاوران مالیاتی اطلاعات کاملی در این زمینه ندارند البته که وکلایی متخصص حوزه ارث از این امر مستثنی هستند. قصد دارم در این مقاله مالیات بر ارث را مقدما تعریف کرده و توضیح مختصری ارائه نمایم و در مقالات آتی نسبت به موارد دیگر مانند کسورات، معافیت ها و نحوه محاسبه مالیات بر ارث مطالب بیشتری تقدیم شما عزیزان نمایم.
مالیات بر ارث از منابع مالیاتهای مستقیم، مالیات بر دارائی می باشد که از مواد 17 – 43 قانون مالیاتهای مستقیم را تشکیل میدهد، البته که مواد زیادی حذف گردیده است و متعلق به قانون قدیم میباشد این گونه میتوان تعریف کرد که مالیات بر ارث مالیاتی است که سازمان امور مالیاتی از ماترک متوفی اخذ مینمایند و وراث موظف هستند تا جهت انتقال ماترک به خود آن را پرداخت نمایند،که با فوت متوفی اعم از فوت فرضی یا واقعی محقق میگردد.
که وراث متوفی نسبت به سهم الارث خود و نیز نسبت و طبقه ای که نسبت به متوفی دارند میپردازند. شایان ذکر است که در اغلب کشورهای جهان با اشکال و قوانین متفاوت مالیات بر ارث مطالبه میگردد، جالب اینجاست منفورترین مالیات در نظر سنجی بین مردم امریکا مالیات بر ارث و مالیات املاک بوده است که البته من هم تا حدودی با اساس آن موافق نیستم اما خوب روند قانونگذاری همیشه تعیین کننده است.در کشور ما آثار قانونی مالیات بر ارث پس از انقلاب را میتوان تحت تاثیر دو برهه زمانی قانون قدیم (اعتبار تا 1394/12/29) و قانون جدید (آغاز 1395/01/01) دانست، چرا که تغییرات بسیار مهم و اساسی در این دوره زمانی رخ داده است و منجر به تغییرات اساسی و مهمی در روند ایفای تکالیف مودیان مالیات بر ارث و مالیات ستانی سازمان امور مالیاتی کشور نموده است.
فرایند مالیات با ارث از زمان تحقق فوت آغاز میگردد چرا که با فوت هر فرد اموال و داراییهایی از وی به جا می ماند که باید تعیین تکلیف گردد، طبق قواعد حقوقی با فوت متوفی اموال وی شکل یک شخصیت حقوقی پیدا میکند و وراث متوفی تا زمانی که مالیات بر ارث را پرداخت ننمایند نمیتوانند نسبت به انتقال اموال به خود اقدام نمایند، چرا که تغییر مالکیت در ارث مشروط به پرداخت مالیات بر ارث است تا وراث بتوانند از طریق اقدامات قانونی مراجعه به دفترخانههای رسمی اقدام به ثبت اسناد رسمی اموال نمایند یا بتوانند نسبت به برداشت وجوه مانده در حساب های بانکی متوفی اقدام نمایند در نتیجه مجوز تحقق تمام موارد مذکور پرداخت مالیات بر ارث متوفی میباشد که بر ذمه وراث است، در نتیجه امکان هر گونه دخل و تصرفی از وراث سلب می گردد تا زمانی که نسبت به پرداخت مالیات بر ارث اقدام نمایند.
فرایند انجام امور مالیاتی بدین شرح است که احدی از وراث متوفی یا من جمله جهت اخذ گواهی حصر وراثت به شورای حل اختلاف مالیاتی مراجعه مینمایند تا اخذ گواهی انحصار وراثت بتوانند نسبت به تشکیل پرونده مالیات بر ارث در اداره دارایی صالح (اداره آخرین محل اقامت متوفی) مراجعه نمایند.
چنانچه فردی تا قبل از تاریخ 1395/01/01 فوت گردد و گواهی فوت صادر گردد متوفی تابع قانون قدیم خواهد بود حتی اگر پرونده مالیاتی وی در سال 1395 تشکیل گردد، در نتیجه ملاک تسری قانون تاریخ تشکیل پرونده مالیات بر ارث نیست و مبنای آن تاریخ فوت است. شاید برای شما سوال باشد که چرا انقدر قانون جدید یا قدیم بودن مهم است البته که تفضیلا در مقاله مقایسه قانون قدیم و جدید به آن میپردازم اما نگاه کوتاهی در این بخش به تفاوت های مهم این دو قانون داریم.
اظهارنامه مالیات بر ارث:
- در قانون قدیم یک تکلیف مالیاتی بوده است در قانون جدید تکلیف مالیاتی نیست .
- مدت زمان ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث در قانون قدیم 6 ماه بوده است و در قانون جدید 1 سال است.
- در قانون قدیم چون تکلیف بود عدم انجام آن مشمول جریمه ماده 190 قانون مالیاتهای مستقیم بود در قانون جدید شرط پذیرش دیون و هزینههای متوفی ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث میباشد.
- جداول اظهارنامه مالیات بر ارث قدیم با جدید متفاوت است.
نرخ مالیات بر ارث:
- در قانون قدیم نرخ مطالبه پلکانی بوده است اما در قانون جدید تک نرخی هستیم.
- در قانون قدیم جمیع اموال در نرخ قرار می گرفت در قانون جدید نرخ با توجه به نوع ما ترک و طبقه وراث متفاوت است.
- معافیت ریالی در قانون قدیم برای وراث طبقه اول وجود داشت در قانون جدید چنین معافیتی نداریم.
البته موارد بسیار مهمی وجود دارند که در این مقاله مجال گفتار نبود اما در مقاله تحلیل و بررسی قانون جدید و قدیم ارث میتوان مفصلا به آن پرداخت.
نگارنده مقاله تعریف مالیات بر ارث : خانم سمیه پیرخدری، مدرس مالی و وکیل مالیاتی